reading Spiegelman's Maus

Αγόρασα τη μετάφραση του Maus του Art Spiegelman που μόλις κυκλοφόρησε και έκατσα να το διαβάσω ακόμα μια φορά.
Κατά μία έννοια, ο Spiegelman, σ' αυτό το έργο δεν κάνει πρωτίστως τέχνη αλλά ιστορία. Θέλει να δείξει τον απάνθρωπο χαρακτήρα των στρατοπέδων συγκέντρωσης και του ναζισμού και ξέρει ότι για να το πετύχει δε χρειάζεται να ομορφύνει τα πράγματα, δε χρειάζεται να αποτυπώσει ρεαλιστικά την απίστευτη σκληρότητα, μπορεί να το κάνει ακόμα και μέσα από τα στερεότυπα στα οποία στηρίχθηκε.

Έτσι μας δείχνει έναν άντρα που αποτελεί το στερεότυπο του Εβραίου: έναν άθλιο τυπάκο μίζερο, εγωιστή, τσιγκούνη... έναν εβραίο όπως τον περιέγραφαν οι ναζί. Δεν διασώζει τους εβραίους ούτε με το σκίτσο του γιατί τους παριστάνει σαν άσκημα ποντίκια (ένας ανθρωπομορφισμός τύπου Disney που κανονικά μειώνει την ένταση της πραγματικότητας). Αλλά η ίδια η αφήγηση του Άουσβιτς είναι τόσο δυνατή που διασώζει την μαρτυρία της φρίκης ανεξάρτητα από την απέχθεια που μας προκαλούν οι παραμορφωμένοι μάρτυρες.

Συνήθως όταν η τέχνη ασχολείται με την ιστορία προσπαθεί να της επιβληθεί, να την αποτρέψει, αλλά αυτό το χαρακτηριστικό της τέχνης να κινητοποιεί τη δύναμη του στοχασμού πάνω στο γενικό και να το ανατρέπει αποκαλύπτοντας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των γεγονότων, αυτό δε το χρειάζεται ένα γεγονός τύπου Άουσβιτς. Το συναίσθημα του υψηλού δε χρειάζεται να παρασταθεί... γεννιέται και μέσα από έναν υπαινιγμό, από μια υποψία και στοιχειώνει ακόμα και σήμερα την ικανότητα μας να κάνουμε τέχνη.

http://www.youtube.com/watch?v=7xxFcMEf9aE